Elżbieta Wójcik-Leese

Elżbieta Wójcik-Leese writes with/in English, Polish and Danish. Her multilingual texts have appeared in Wretched Strangers: Borders, Movement, Homes (2018), Other Countries: Contemporary Poets Rewiring History (2014), Metropoetica. Poetry and Urban Space: Women Writing Cities (2013) and such journals as Cordite Poetry Review, Envoi, Island Review,Long Poem Magazine, Modern Poetry in Translation, Projectionist’s Playground, Shearsman and Tears in the Fence. Her English translations of contemporary Polish poetry have featured in various anthologies, journals, and on the London Underground. Nothing More (Arc, 2013), which samples Krystyna Miłobędzka, was shortlisted for the 2015 Popescu European Poetry Translation Prize. Cognitive Poetic Readings in Elizabeth Bishop: Portrait of a Mind Thinking (2010) is based on her research as a Fulbright scholar at the Elizabeth Bishop archives. She co-curates ‘Transreading’ courses on translated, multilingual and transnational poetries for the Poetry School in London. She lives in Copenhagen.

More about the translator

Translated by Elżbieta Wójcik-Leese

close-up: violet / zbliżenie: fiolet

my sisters resembled sick birds
when I first saw them naked
bodies covered in chickenpox spots

they stuck out their violet tongues
at holy mary over the wood panelling
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
moje siostry przypominały chore ptaki
kiedy pierwszy raz zobaczyłam je nagie
ich ciała pokrywała wietrzna ospa

wystawiały wtedy fioletowe języki
do wiszącej nad boazerią maryi
close-up: taste / zbliżenie: smak

they were more akin to barn animals
they would hide in dark pigsties
where they became all ears

later they would say: the damp muzzles
of animals are bitter
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
było im bliżej do stajennych zwierząt
jeśli uciekały to do ciemnych chlewów
tam zamieniały się w słuch

mówiły później: wilgotne pyski
zwierząt są gorzkie
close-up: water / zbliżenie: woda

cold water washed off silt and frog spawn
through the crack in the door I peep
at my sister still choking on the brook

her long dark hair glues her lips
at night feverish she shouts: it’s me
oozing this chill
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
zimna woda zmywa muł i żabi skrzek
przez uchylone drzwi łazienki podglądam
siostrę która jeszcze dławi się potokiem

długie ciemne włosy sklejają jej usta
nocą w gorączce zawoła: ze mnie
jest ten chłód
close-up: skin / zbliżenie: skóra

their mouths turn sweet when they kiss
the cross on the church floor their eyes
turn wet when they look at the golden tabernacle

in the pews before the confession box boys
from poręba squeeze their cold hands into the tight
denim skirts of girls from żelaźnikowa
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
mają słodkie usta kiedy całują ułożony
na posadzce kościoła krzyż mają wilgotne
oczy kiedy patrzą w złote tabernakulum

w ławkach przed konfesjonałem chłopcy
z poręby wkładają zimne dłonie za obcisłe
dżinsówki dziewczyn z żeleźnikowej
close-up: fire I / zbliżenie: ogień I

today for the first time my sisters
wished themselves death

at night their throats
still burned
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
moje siostry po raz pierwszy
życzyły dzisiaj śmierci
nocą jeszcze płonęły
im gardła
close-up: animal / zbliżenie: zwierzę

they deny me my brother they steal
my attention away from him I observe
him and they say: see he’s like
an animal kept in a cage
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
odmawiają mi brata potrafią odwrócić
od niego moją uwagę czasem przyglądam
się mu a one mówią: zobacz jest podobny
do zwierzęcia trzymanego w klatce
close-up: stone / zbliżenie: kamień

for now they know little about death

feverish they tidy the family grave
more fluent at spelling the names of the dead
yet time and again they leave oily marks
of wax on the serpentinite
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
jeszcze mało wiedzą o śmierci

rozpalone porządkują rodzinny grób
coraz płynniej literują imiona zmarłych
jednak coraz częściej na serpentynicie
pozostawiają tłuste ślady wosku
close-up: heart / zbliżenie: serce

today one of my sisters saw stary sącz
now at home she opens her mouth and shows dark
amalgam fillings

for a few more hours she must deny
herself food we’re trying not to eat
beef heart in front of her eyes
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
jedna z moich sióstr widziała dzisiaj stary sącz
już w domu otwiera usta i pokazuje ciemne
amalgamatowe plomby

jeszcze przez kilka godzin musi odmawiać
sobie pokarmu staramy się nie jeść
wołowego serca na jej oczach
close-up: damp / zbliżenie: wilgoć

all the diseases of our animals
and plants can be blamed
on the water from the catholic fields
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
za wszystkie choroby naszych zwierząt
i roślin odpowiedzialność ponosi
woda idąca z katolikowych pól
close-up: glow / zbliżenie: łuna

cats creep under the cows’ udders
day cools down that’s when my brothers
screw up their faces with alcohol
soon to relax
their throats boldly they climb
the mężyk fields and up there
among the birches set fire
to the world
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
koty podchodzą pod wymiona krów
dzień stygnie to czas kiedy bracia
krzywią twarze od alkoholu
by chwilę później rozluźnić
gardła i śmiało iść w górę
mężykowych pól i tam
w brzezinie odpalić
świat
close-up: meat / zbliżenie: mięso

they receive jesus one of them thinks
about the huge sow killed for the occasion

from the whole ceremony she’ll remember the hands
of the butchers smelling of juniper and cayenne
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
przyjmują jezusa jedna z nich myśli
o wielkiej maciorze ubitej na tę okazję

z całej ceremonii będzie pamiętać ręce
masarzy pachnące jałowcem i pieprzem
cayenne
close-up: current / zbliżenie: nurt

august afternoons they dip their bodies
in the cold brook during the july flood
animal blood flowed here from the slaughterhouse

they found it later in the roots of the elms
they said: the whole village stems from here
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
sierpniowymi popołudniami zanurzają ciała
w zimnym potoku podczas lipcowej powodzi
z ubojni płynęła tu krew zwierząt

odnajdywały ją później w korzeniach wiązów
mówiły wtedy: cała wieś wyrasta stąd
close-up: muscles / zbliżenie: mięśnie

they resemble darkness when they watch their brother
return from the brook he’s holding
young eels (the most timid animal
brings the quietest) putting them in a bowl
they say: in the muscles of the fish long after a stroke
against stone life persists
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
przypominają ciemność kiedy patrzą na brata
wracającego z potoku który trzyma w dłoniach
niewyrośnięte pstrągi (najpłochliwsze zwierzę
przynosi te najcichsze) układając je w miednicy
mówią: w mięśniach ryb na długo po uderzeniu
o kamień utrzymuje się życie
close-up: ritual / zbliżenie: rytuał

with utmost attention they watch their brother
rinse for them in the cold brook
the head of the mare they called baśka
eaten clean by the pointer dogs
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
z uwagą przyglądają się bratu szczególnie
w chwilach kiedy w zimnym potoku opłukuje
dla nich objedzony przez wyżły łeb klaczy
na którą wołały baśka
close-up: procession / zbliżenie: pochód

when my sisters are at their most tender
my brother unchains the dogs and leads them
to the meat of the slaughterhouse where heavy
heads of uckermärkers are waiting
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
w chwilach kiedy moje siostry są najczulsze
brat spuszcza z łańcuchów psy i prowadzi
je w mięso ubojni gdzie czekają na nie
ciężkie łby uckermärkerów
close-up: words / zbliżenie: słowa

one of my sisters cannot pronounce ‘r’
that’s why another speaks on her behalf
at night she puts her fingers into her sister’s mouth
and correctly places her tongue
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
jedna z moich sióstr nie potrafi wymówić er
z tego powodu mówi za nią ta druga i to ona
nocami wkłada palce do ust siostry
i prawidłowo układa jej język
close-up: trek / zbliżenie: wędrówka

they bring from the birch grove tiny
seedlings to plant under the kitchen windows
they cannot know yet with what strength
the earth will accept them the forest will make demands
for years it will descend westward to the village
changing soil
carrying damp
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
przynoszą z brzeziny niewielkie
rozsady brzóz sadzą je przed oknami kuchni
jeszcze nie mogą wiedzieć z jaką siłą przyjmie
je ziemia i że las upomni się i latami będzie
schodził na zachód w dół wsi
zmieniając glebę
niosąc wilgoć
close-up: ceremony / zbliżenie: ceremonia

they envy their brother when on a november
evening he brings home a shinbone
found at the edge of the cemetery

they barter a fistful of pellets for the bone
hide it in the loft from time to time they arrange
its lavish funeral
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
zazdroszczą bratu kiedy listopadowym
wieczorem przynosi do domu piszczelową
kość znalezioną na skraju cmentarza

przejmują kość za garść śrutu ukrywają ją
na strychu odtąd co jakiś czas będą urządzać
jej wystawny pogrzeb
close-up: sickness / zbliżenie: choroba

she says: I dreamt of god he was old
and walked on four paws we called him
kuba though his fur colour was not
that of our hunting dog

the elders saw rabies in him one took
an axe off the stump and led god behind the barn
later we would bring there armfuls of goldenrod
heavy with dew
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
mówi: śnił mi się bóg był stary
i chodził na czterech łapach wołaliśmy
na niego kuba chociaż nie przypominał
umaszczeniem naszego myśliwskiego psa

starsi rozpoznali w nim wściekliznę jeden z nich
zabrał z pniaka siekierę i zaprowadził boga za stodołę
później znosiliśmy w to miejsce naręcza nawłoci
ciężkie od rosy
close-up: ligol / zbliżenie: ligol

from the barn roof they divide trees between themselves
night approaches from the wetlands for a little longer
the contours of the apple tree are visible

they’ll return here tomorrow to distribute between
themselves the tastes of the trees one will get sweet
jonagold the other sour ligol
grey rennet and lobo

on the ground they fill their bellies with tart
gooseberries their brothers bring real life
in their open wounds
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
z dachu stodoły dzielą pomiędzy siebie drzewa
noc podchodzi od łęgu jeszcze przez chwilę
widać zarysy jabłoni

wrócą tu jutro aby na nowo rozdać pomiędzy
siebie smaki drzew ktoś dostanie słodkie
jonagoldy ktoś inny kwaśny ligol
szarą renetę i lobo

już na ziemi napełniają brzuchy cierpkim
agrestem patrząc jak bracia w otwartych
ranach przynoszą prawdziwe życie
close-up: december / zbliżenie: grudzień

apple trees bend under rime
the brook cracks from the veranda roof
they pick long icicles crash them
and piously put
into their mouths celebrating:
this is the body of water
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
korony jabłoni uginają się pod ciężarem szadzi
potok wydaje trzaski z dachu werandy
zrywają długie sople kruszą je
i z nabożeństwem wkładają
sobie do ust celebrują:
oto ciało wody
close-up: fire II / zbliżenie: ogień II

foehn split branches of the greengages
in the evening my brother pours petrol
sets them on fire so that his sisters can warm
their faces soothing the burns on their knuckles
with well-water so that with animal skin
covering their backs they can watch
the fire eat
the forest
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
halny połamał konary renklod
wieczorem brat nasącza je benzyną
i podkłada ogień by siostry mogły opalać
w nim twarze polewając studzienną wodą
poparzenia na nadgarstkach by okrywając
plecy skórą zwierząt mogły patrzeć
w jaki sposób ogień podjada
pobliski las
close-up: dreams / zbliżenie: sny

boys from poręba have cold hands
(like that other girl who in august
gave herself to the poprad river)
boys from poręba return to us
in feverish dreams they have cold
tongues
                        in the morning one sister asks: and if
                        we are dreamt by uckermärker heads
                        dragged here by the dogs?
                        in reply I kiss her violet lips
                        to remove from her a fragment of sickness
                        and carry it into the world
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
chłopcy z poręby mają zimne dłonie
(takie musiała mieć tamta dziewczyna
która oddała się w sierpniu popradowi)
chłopcy z poręby powracają do nas
w gorączkowych snach mają zimne
języki

            nad ranem siostra dopytuje: a co jeśli
            śnią nas przywleczone przez psy łby
            uckermärkerów?

            w odpowiedzi całuję jej fioletowe usta
            by zabrać z niej fragment choroby
            i ponieść dalej w świat
morning: work in blood / poranek: praca we krwi

wetness bores into the larch veranda pillars
through the window of my cold room I watch father

at night the foehn felled old pear trees in our orchard
from up here we see the misfortunes of the village
torn off roofs knocked down power lines

father summons me hands me a pocket knife
to pry out of his wrist a black splinter
you must learn to work in blood he says
we seal the wound with bee glue and alcohol
our fingers turn yellow and pungent
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
wilgoć drąży modrzewiowe belki werandy
przez okno zimnego pokoju obserwuję ojca

nocą halny położył w sadzie stare grusze
z wysokości widać nieszczęścia całej wsi
zerwane dachy połamane słupy
wysokiego napięcia

ojciec przywołuje mnie podaje scyzoryk
i każe wyjąć sobie z nadgarstka czarną drzazgę
musisz nauczyć się pracować we krwi mówi
ranę zalewamy pszczelim kitem na alkoholu
mamy od niego żółte cierpkie dłonie
early spring: test flight / przedwiośnie: pierwszy oblot

we watch the thermometer’s quicksilver (sun has returned father’s skin
to mahogany) we fill the pails up with water and straw
go to the apiary to quench the thirst of the insects

father opens a hive shows me the queen cells and pupae the bees
are aggressive they reach our bodies through the layers of clothes
you must be attentive and listen for the intensity of the moves

at home I put grey soap to the swollen spots
in my hair I feel the slow moves of the insect
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
obserwujemy słupek rtęci (słońce przywróciło skórze ojca
kolor mahoniu) do wiader wlewamy wodę wkładamy słomę
i idziemy w pasiekę poić owady

ojciec otwiera ul pokazuje matecznik i czerw pszczoły
są agresywne przez warstwy ubrań dosięgają naszych ciał
musisz być uważna i wsłuchiwać się w natężenie ruchów

w domu przykładam do napuchniętych miejsc szare mydło
we włosach czuję powolne ruchy owada
swarming: structure of the moves / rójka: struktura ruchów

father is visited by the neighbour (who drowns
in the river silt all the bitches born in our barn)
dark matter swallowed the entrance to his house

we discover a giant swarm squeezing inside
through the cracks under the threshold

father sprinkles the swarm with cold water it falls silent
we find the queen and transfer her fragile body to a wicker
basket you must be tender your moves must be slow

the worker bees circle the mother we carry them
to the cold cellar father prepares the nucleus box
for their homecoming I often go down
to the dark interior and listen
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
po ojca przychodzi ten spod lasu (ten co topi
w mule rzeki wszystkie suki rodzące się w oborze)
mówi że ciemna masa obsiadła wejście chałupy

na miejscu zastajemy potężny rój który wciska się
w szpary pod progiem

ojciec kropi go zimną wodą rój cichnie odnajdujemy
królową i przenosimy jej kruche ciało do wiklinowego
kosza musisz być czuła ruchy niech będą powolne

matkę otaczają pozostałe pszczoły zanosimy je
do chłodnej piwnicy ojciec przygotowuje ul dadanta
na ich przyjęcie w tym czasie wielokrotnie schodzę
do ciemnego wnętrza i słucham
mother of god: plaster glue / matka boska: gipsowy klej

we take her out to the porch the light here is good
her head split at her lips god forbid
calamity it may bring

we glue mother of god from toes up I look for snake
bits feet skin of my fingers hardens with drying glue
finally mother of god looks decent she lacks only
her heart in her back a hole where I will drop
heavy coins stolen from father’s Sunday coat
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
wynosimy ją na werandę mamy tam dobre światło
jej głowa rozłamała się na wysokości ust żeby jaka
kara boska za to na was nie przyszła

sklejamy matkę boską od dołu szukam odłamków z wężem
potem stóp naskórek dłoni twardnieje od schnącego kleju
ostatecznie matka boska wygląda przyzwoicie brakuje
jej tylko serca i w plecach ma dziurę to tam będę wrzucać
ciężkie monety wykradane z niedzielnego płaszcza ojca
may: fire I / maj: ogień I

father’s heart is on fire say the aunts
animals are restless the bees occupy the sills
don’t return to their hives for night morning
I find them dead and bury under the bush

I see father a few days later in a bright hospital room
something snatched his strength misted his eyes

in thoughts I divide among myself and my siblings all
his pigeons I have one with me in the linen bag
in a litre jar mother turned the bird
into thick broth
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
ojcu zapaliło się serce mówią ciotki
zwierzęta są niespokojne pszczoły obsiadają parapety
nie wracają na noc do uli rankiem znajduję je martwe
i grzebię pod krzakiem aronii

ojca widzę kilka dni później w jasnej szpitalnej sali
coś odebrało mu siły i zamgliło oczy

w myślach dzielę między siebie i rodzeństwo wszystkie
należące do niego gołębie jednego z nich mam w lnianej
siatce (w litrowym słoiku) matka zrobiła z niego
tłusty rosół
may: fire II / maj: ogień II

father asks about his apiary gives strict instructions
put in foundations gently choose warm days not to cool
the nest be attentive last time he asked for a pack of klubowe
I bought the cigarettes with the cash from mother of god
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
ojciec pyta o pasiekę wydaje surowe instrukcje węzę
wkładaj delikatnie wybieraj ciepłe dni aby nie przeziębić
gniazda bądź uważna ostatnim razem poprosił o paczkę
klubowych kupiłam ją za pieniądze wyciągnięte z maryi
may: varroosis / maj: warroza

I hid from you
the disease of the bees

I had no choice

from their example
I was to teach you life
not death
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
ukrywałem przed tobą
chorobę pszczół

nie mogłem inaczej

to przecież na ich przykładzie
miałem cię uczyć życia
nie śmierci
july: honey harvest / lipiec: miodobranie

we clean vodka bottles with hot water father brings in
honey-filled cans we wait for the heat to relent at night
we pour the dark honey to the bottles from stary sącz comes
a thunderstorm at its sound kuba beats his paws at the door

after nearby thunder the dog approaches the porch window
on the hill by the forest a barn is burning rain feeds the flames
villagers are on their way the dog evens out his breath yes fire
has always calmed him
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
wyparzamy butelki po wódce ojciec donosi do kuchni
wypełnione miodem bańki czekamy aż zelżeje upał i nocą
nalewamy do nich ciemny miód od starego sącza nadciąga
burza na jej dźwięk kuba uderza łapami w wejściowe drzwi

po nieodległych grzmotach wyżeł zbliża się do szyby werandy
na wzgórzu pod lasem płonie stodoła deszcz podsyca płomień
wieś już tam zmierza pies wyrównuje oddech tak ogień
zawsze go uspokajał
july: blaze / lipiec: łuna

fire calmed us all
we could see in it
what at the time
we needed

it was the passion of our eyes
premonition of punishment

for generations it avoided our barns
so it was on our side
Translated by Elżbieta Wójcik-Leese
ogień uspokajał nas wszystkich
mogliśmy widzieć w nim to
czego akurat było nam
trzeba

był namiętnością oczu
zapowiedzią kary

od pokoleń omijał nasze stodoły
był więc po naszej stronie

Elżbieta Wójcik-Leese

Translated by Elżbieta Wójcik-Leese

close-up: violet / zbliżenie: fiolet

close-up: taste / zbliżenie: smak

close-up: water / zbliżenie: woda

close-up: skin / zbliżenie: skóra

close-up: fire I / zbliżenie: ogień I

close-up: animal / zbliżenie: zwierzę

close-up: stone / zbliżenie: kamień

close-up: heart / zbliżenie: serce

close-up: damp / zbliżenie: wilgoć

close-up: glow / zbliżenie: łuna

close-up: meat / zbliżenie: mięso

close-up: current / zbliżenie: nurt

close-up: muscles / zbliżenie: mięśnie

close-up: ritual / zbliżenie: rytuał

close-up: procession / zbliżenie: pochód

close-up: words / zbliżenie: słowa

close-up: trek / zbliżenie: wędrówka

close-up: ceremony / zbliżenie: ceremonia

close-up: sickness / zbliżenie: choroba

close-up: ligol / zbliżenie: ligol

close-up: december / zbliżenie: grudzień

close-up: fire II / zbliżenie: ogień II

close-up: dreams / zbliżenie: sny

morning: work in blood / poranek: praca we krwi

early spring: test flight / przedwiośnie: pierwszy oblot

swarming: structure of the moves / rójka: struktura ruchów

mother of god: plaster glue / matka boska: gipsowy klej

may: fire I / maj: ogień I

may: fire II / maj: ogień II

may: varroosis / maj: warroza

july: honey harvest / lipiec: miodobranie

july: blaze / lipiec: łuna